Bilgi Eğitim: İlk olarak sizin "Networking" üzerine araştırmalarınızın ve ilginizin nasıl başladığını öğrenebilir miyiz?
Ertuğrul Belen: University of Wisconsin Oshkosh'da burslu okuyordum ve üniversitenin bitmesine bir yıl kalmıştı. O yaz staj yapacağım şirket çok önemliydi. Çünkü mezun olduktan sonra büyük bir ihtimalle aynı şirkette devam edebilecek ya da Türkiye'ye geri dönecektim. Oshkosh yılın yedi ayı karlı ve Amerika'nın doğu ve batı yakasındaki iyi şirketlerin kariyer günleri için pek gelmek istemediği soğuk bir noktaydı.
1999 yılının Şubat ayıydı. O gün, bir grup arkadaşımla üniversitenin çalışma odasında bilgisayarlarımız karşısındaydık. Herkes yakın çevredeki küçük şirketlere başvuruyordu. Ben de açık pozisyonları araştırıyordum. Mutsuzdum. Bunu fark ettim ve bir an kendi kendime şunu sordum "İlana çıkmış herkesin başvurduğu yakın çevredeki bir pozisyona mı başvuracağım, yoksa kendi istediğim bir şirkette mi çalışacağım?".
Amerika ve hatta dünyanın en iyileri olarak bilinen Fortune 100'deki şirket yetkililerini tek tek bulup, başvuru yapacağımı söylediğimde herkesin ne kadar güldüğünü hatırlıyorum. Kendileri bile oradan çıkamayacaklarına inanmışlardı. Hele Oshkosh kasabasındaki tek yabancının asla!
New York ve Kaliforniya'daki iyi şirketlere nasıl ulaşabilirim diye düşündüm. O dönemde karşıma Networking kavramı çıktı. Networking adına bulabildiğim her şeyi okudum. Başarılı bir Networking için her şeyden önce güven odaklı işbirlikleri oluşturmak gerekiyordu. İyi de, ben sadece bir öğrenciydim. Bu nasıl olacaktı? "Bir öğrenci olarak bu şirketlere ne sunabilirim?" diye düşündüm. Okuduğum yere gelmemeleri, kötü bir okul olduğumuz için değildi. Aksine en iyiler arasındaydık ancak uzak bir nokta olduğu ve kariyer günleri iki gün sürdüğü için şirket yetkilileri buna yanaşmak istemiyorlardı. Geldikleri gün Oshkosh'dan ayrılmak istiyorlardı.
Araştırma sürecimde Speed Networking™ (ilerleyen yıllarda Türkiye’de tanıtma fırsatını buluduğum için marka haklarını almıştım) olarak bilinen hızlı tanışma seanslarını öğrenmiştim. Birbirini tanımayanlar bir araya geliyor ve iki dakika ya da daha kısa konuşmalarla hızlı ama etkili bir şekilde Asansör Cümleleriyle tanışıyorlardı. Bu çalışmayı, üniversitedeki öğrencilerle şirketler arasında yaparsam herkese faydalı olabilecek bir proje olabileceğine inandım. Sonuç mükemmeldi. En iyi şirketler bir gün için ilk defa okulumuza gelmiş, hızlı tanışma seanslarıyla yüze yakın öğrenci ile tanışarak aynı gün geri dönebilmişlerdi.
Bu süreçte General Motors'un New York City'deki hazinesinde önce staj sonra tam zamanlı çalışma imkanını sadece kendim için yakalamakla kalmamış, birçok arkadaşımın da en iyi şirketlere girmesine vesile olmuştum. Üstelik şirketlere düzgün adaylar kazandırmıştım.
O yıl hayatımı değiştiren Networking kavramının değerini anlamıştım. Hayatımın devamında ne yaparsam yapayım, hangi şirket ve pozisyonda çalışırsam çalışayım, güven odaklı ilişkiler inşa edecek bunları yıllar içerisinde koruyacaktım. Benim için Networking kavramı böyle doğdu.
Bilgi Eğitim: Networking'i "Tanışma, Tanıştırma ve Tanınma" sanatı olarak tanımlıyorsunuz. Bunu biraz açabilir misiniz? Networking neden bu kadar önemli?
Ertuğrul Belen: Eğitimlerimde, makalelerimde ve yayınladığım kitaplarda Türkçe kelimeler ve ülkemiz kültürüne uygun kavramlar kullanmaya özen gösteriyorum. Networking İngilizce bir kelime ve çok fazla şeyi temsil ediyor. Bu doğrultuda, geçtiğimiz 10 yılda Türkiye'de yaptığım çalışmalarda Networking'i üç kelimeye indirgeyebildim: Tanışma, Tanıştırma ve Tanınma.
Tanışma: Bizler (bireyler ve kurumlar) hedef ve hayallerimiz genellikle üç kriterle tasarlıyoruz: Zaman, miktar ve kazanç. Yani mesela diyoruz ki "İki yıl içinde (zaman), şu ürün ve hizmetten şu kadar üretirsem (miktar), bu kadar para kazanırım ya da şu pozisyona terfi olurum (kazanç)." Aslında bunu yapmak yanlış değil. Ancak en önemli boyutu eksik: güven odaklı ilişkiler. Yani aynı hayal ve hedefleri ilişkilerle de tasarlamak lazım: "Bu yıl kimlerle tanışmalıyım? Çevremdeki ve yeni tanışmak istediğim insanlar nereye koşuyorlar? Onlara nasıl yardımcı olabilirim?" diye insanın kendisine sorması ve mutlaka bir yöntemle harekete geçmesi gerekiyor.
Tanıştırma: Aynı okuduğunuz ve çok faydalandığınız bir kitabı bir dostunuza önermek gibi, tanıdıklarınızı tanıştırmanın da domino etkisi vardır. Çevrenizdekilerle sohbet ederken sadece havadan sudan konuşarak değil de, neler yaptıklarını ve hedeflerini öğrendiğinizde, bir süre sonra sihirli bir şeyi fark etmeye başlarsınız: Çevrenizdekilerin ihtiyaçlarının yani birinin talep ettiğini, diğerinin sunduğunu görürsünüz. İşte, burada tanıştırmanın gücü ortaya çıkar. İki kişiyi tanıştırmak sadece bir hareket gibi gözükür. Ancak başarılı bir tanıştırmada bundan memnun kalan, hatta minnettar olan iki kişi vardır. Bu da Networking'de tanıştırmanın katlanarak artan domino etkisidir.
Tanınma: Tanışma ve tanıştırmalarınızı güven odaklı ve etkili yaptığınızda, bir süre sonra çevrenizdeki insanlar konunuzla ilgili bir gelişme olduğunda ilk sizi hatır ve ararlar. Yani, Networking'de başarılı tanışma ve tanıştırmanın sonucu tanınmaktır. Bir süre sonra insanların repütasyonunun bir parçası haline gelirsiniz. Sizi önermek ve referans göstermek onları da güçlendirir.
Bilgi Eğitim: Speed Networking nedir?
Ertuğrul Belen: Speed Networking™'in Türkiye kullanım haklarını aldığım süreçte, bugüne kadar 50 bin üzerinde kişiyle bu çalışmayı profesyonel olarak yapma fırsatını bulduğum bir hızlı ve etkili tanışma uygulamasıdır. Bu çalışmayı holdinglerin birbirini daha yakından tanımak isteyen şirketler yöneticileri, ekip arası bağlarını güçlendirmek isteyen firmalar, misafir ağırlayan iş adamları grupları, sanayi odaları, STK'lar ve daha birçok girişimcilik ekosistemindeki kurumla gerçekleştirdim.
Bu çalışmayı aslında iş dünyasındaki bir tanışma ve tanıştırma mühendisliği gibi düşünebilirsiniz. Her seferinde sıfırdan tasarlamak gerekiyor. Katılımcıların kimler olduğuna, kimin kiminle tanışırsa ve hatta ne konuşursa etkili olabileceğini tespit ettikten sonra grupların hızlı ve etkili bir şekilde bir araya gelmesini sağlıyoruz.
Katılımcılar uygulama öncesi aldıkları eğitimde kısa tanışmaları nasıl yapacakları, nasıl birçok kartvizit alıp o kişileri hatırlayacakları ve en önemlisi nasıl ayaküstü bir bağlantıyı gerçek bir ilişkiye çevirecekleri gibi püf noktaları öğreniyorlar.
Bilgi Eğitim: Bilgi Eğitim'deki eğitiminizde bu sanatı öğretme amacıyla neler yapıyorsunuz? Neler anlatıyorsunuz?
Ertuğrul Belen: Bilgi Eğitim'deki Networking semineri bir gün yaklaşık 8 saat sürecek. Eğitim programının bazı başlıkları şöyle olacak:
Networking'in İş Dünyasındaki Önemi (iş bulma, iş kurma ve iş geliştirme)
Bağlantıların Networking Haritasında Konumlandırılması
Uluslararası Uygulamalar ve Networking Stratejileri
Networking Engelleri
Networking ve Etkili Çevre Oluşturmanın İncelikleri
Tanışma Teknikleri
Tanışma Sırasında Etkili İlk İzlenimi Oluşturma
Hatırlanmak İçin Ayaküstü Konuşma ve Asansör Cümlesi Stratejileri
Asansör Cümlesini Oluşturmanın Püf Noktaları
Tanışma ve Tanıştırma İle Bağlantıların Güçlendirilmesi
Bağlantılarla İlişkilerin Sürekliliğini Koruma Metodları
Networking Organizasyonlarına ve Konferanslara Katılmadan Önce Yapılması Gereken Hazırlıklar
Yabancılarla Dolu Bir Mekanda Rahatlıkla Herkesle Tanışmak
Kartvizit Kullanma Sanatı
Sosyal Ağlarda Etkili Networking
Seminer Sırasında Katılımcılarla Speed Networking™
Katılımcılarla eğitim sonrasında da ilişkiyi koparmıyoruz. Eğitim sonrası yapmaları gereken çalışma listesi de oluyor. Bu da bol uygulama ve pozitif değişim anlamına geliyor. İnanıyorum ki bu eğitime katılan herkes iş dünyasında başarıya artık farklı bir gözle bakacak. Kontrolün aslında kendilerinde olduğunu görecekler. Bir de günlük hayatta mesela uçakta yanında oturan kişiyle normalde konuşmaya tenezzül dahi etmeyenler, artık en azından bir merhaba diyecekler.
Bilgi Eğitim: "Asansör" cümlesi ve "Kartvizit Poker" uygulamaları nedir?
Ertuğrul Belen:
Asansör Cümlesi
Asansör cümlesi, bir metafor yani benzetmedir. Lobiye inmek için bindiğiniz bir asansörde kapı bir alt katta açılıp, içeri uzun zamandır tanışmak istediğiniz birinin tesadüfen girdiğini düşünün. Bu durumda, asansör cümlesi nasıl bir sohbet olması gerektiğini temsil eden kavramdır. Buna göre kendinizi kısa ama karşınızdakinin soru sormasını kolaylaştıracak şekilde tanıştırmalısınız.
Yani mesela "Merhaba, ben Ertuğrul Belen, yazarım." dediğimde kendimi etiketlemiş oluyorum. Bu çok kötü! Çünkü, karşımdaki kişiye soru sorması için yeterli bilgi vermiyorum. Oysa, bunun yerine "Merhaba, ben Ertuğrul Belen iş dünyasından hızlı tanışma toplantıları yapıyor ve bu deneyimleri kaleme alıyor, yazarlık ve kurumsal eğitmenlik yapıyorum." diyebilirdim. Bu sefer karşımdaki kişi "ne ilginç, nasıl toplantılar? nerede yapıyorsunuz? ne yazıyorsunuz? hangi şirketlerle? kitabınızın adı ne?" gibi birçok soruyu daha rahat ve kıvranmadan sorabilirdi.
Asansör cümlesi felsefesinde önemli olan, kendinizi tanıştırırken hava atmak değil de, karşınızdaki kişiyi iyi hissettirmek ve sohbeti tetikleyecek bir tanışmayı önceden kurgulamaktır. Asansör cümlenizi her katıldığınız ortam ve tanıştığınız kişide yeniden düşünmeli ve gerekirse değiştirmelisiniz.
Kartvizit Poker
Bu uygulamayı tasarlamaktaki amacım şuydu: çevremizdeki insanların hedefleri aslında her gün değişiyor. Büyük hedefleri aynı olabilir ama bu sabah uyandıklarında kiminle işbirliği yapmak istediklerine karar verecekler. Bazıları kime ulaşmak istediklerini biliyor olacak. Diğerleri ise arayışa girecekler. Bu doğrultuda, iş dünyasında özellikle birbirine güvenen profesyonelleri belli aralıklarla bir araya getiriyoruz. Bir önceki buluşmadan o güne kimlerle tanıştıklarını karşılıklı sohbet ediyorlar. Bu çalışmanın sonucunda birbirleriyle kimleri tanıştırabileceklerine karar veriyorlar. Bu çalışmayı uyguladığım bazı iş adamları ve iş kadınları gruplarında milyonlarca liralık yeni işbirliği potansiyelinin doğduğunu görmek beni çok mutlu ediyor.
Bilgi Eğitim: Eğitiminizde uluslararası uygulamalardan da bahsediyorsunuz. Sizce özellikle Türkiye'de networking oluşturmada yapılan hatalar neler?
Ertuğrul Belen: Birkaç sene önce Hürriyet İK'da Zeynep Mengi ile kaleme aldığımız bir araştırma yapmıştık. Başlık "Türkler Nasıl Networking Yapar?"dı. Buna göre ülkemizde maalesef Networking konusuna karşı halen çok önyargılıyız. Halen, Networking ve torpil arasındaki farkı bilmiyoruz. Biri ilişkileriyle başarmışsa, içeriğine bakmadan "torpildir" deyip geçiyoruz.
Oysa, tekrar ediyorum: Networking domates gibi kartvizit toplamak ve ninja gibi dağıtmak, amaçsız gerekli gereksiz herkesle tanışmak, geyik yapmak, insan kullanmak ya da biriktirmek değildir. Networking, kişisel ve kurumsal vizyonunuz çerçevesinde güven odaklı ilişkiler oluşturmak ve karşılıklı fayda sağlayarak bağları güçlendirmektir.
Bilgi Eğitim: Sosyal ağlar ne kadar önemli? Sosyal ağlarda networking oluşturma amacıyla neler yapılabilir?
Ertuğrul Belen: Bundan 20 yıl önce tanıştığınız biriyle sadece yüz yüze geldiğinizde ilk izlenim edinebilirdiniz. Oysa bugün tanışmadan günler önce o kişi ya da kişilerin firmalarını ve hatta bireysel bilgilerini internetten araştırıp bulabiliyoruz. Yani daha biriyle görüşmeden ilk izlenim artık oluşmaya başladı. İlk izlenim dijitalleşiyor! Özetle, ilk izlenimi oluşturan en önemli kanallar sosyal ağlar. Bugün bir araştırmada ABD'deki firmaların %30'u işe alım sürecinde kişinin tüm sosyal ağ hesaplarını taradığını gösteriyor.
Elbette sosyal ağların etkisini sadece ilk izlenimle anlatmak yetersiz olurdu. Bugün özellikle LinkedIn'le işe bulan, kuran ve geliştirenlerin sayısı o kadar arttı ki! Yüz yüze görüşmeden vazgeçmediğiniz sürece sosyal ağlar ilişkileri güncel tutan harika araçlardır.
Önerim LinkedIn hesabınız yoksa hemen açın, iyi profilleri bulun, onların nasıl yazdıklarına dikkat ederek kendinize de güçlü bir profil oluşturun. Gruplara üye olun ve aktif olarak bunları kullanın.
Facebook, Twitter ve XING gibi diğer kanallarda da aktif olabilirsiniz. Ancak unutmayın ki, herkesin gördüğü ilk ve belki son izleniminizin de önemli bir parçasıdır. İnsanlarda önyargı oluşturmamak için kişisel gizlilik ayarlarını ve kimi kabul edip etmediğinizi gerçek hayat kadar hassasiyetle belirleyin.
Bilgi Eğitim: Son olarak, okuyucularımıza networking eğitimi almanın öneminden bahsedebilir misiniz? Bu eğitimi alan kişiler ne gibi özellikler kazanacak?
Ertuğrul Belen: Eğitimleri hep bir uçak yolculuğuna benzetirim. Katılımcılar yolcular, eğitici de kaptan pilottur. Networking eğitiminin pilotu olarak %100 uygulamadan doğan bilgiler olduğunu söylemek isterim. Eğitimler çok teknik ya da sadece bilgi olduğunda katılımcılar kitap okumaktan farksız bir şekilde ayrılırlar. İyi vakit geçirirler, ancak değişim olmaz.
İnanıyorum ki bugün BİST100'deki birçok şirketle Networking çalışmalarını gerçekleştiriyor ve aynı kurumlarla yıllardır birlikte devam ediyorsak, bu katılımcılara uygulama odaklı somut bilgiler aktarabildiğim içindir.
Katılımcıların kazanacakları en önemli yetkinliğin Networking vizyonuyla, kendi hayatları ve kurumlarını ilişkilerle yeniden tasarlayabilmeleri olduğuna inanıyorum. Bu da öyle bir güçtür ki, aynı benim yıllar önce -10 derecede Oshkosh adlı küçük bir kasabadan New York City'de General Motors hazinesine giden ilişkiler ağını tasarlamam gibi...
Hayatta her şey ama her şey mümkün yeter ki güven odaklı ilişkileri tasarlamayı ve Networking stratejilerini öğrenelim.
Ertuğrul Belen
www.networkingakademi.com
email: ertugrul@networkingakademi.com
LinkedIn: https://tr.linkedin.com/in/ertugrulbelen
Twitter: @ertugrulbelen